Türkiye sınırına sadece birkaç kilometre uzaklıkta, Güney Bulgaristan’ın Kapitan Petko Voyvoda bölgesinde 2024 yazında yapılan elektrik hattı çalışmaları, arkeoloji dünyasında heyecan uyandıran bir keşfe sahne oldu. Bir kurtarma kazısı sırasında ortaya çıkarılan Trakya savaşçı tümülüsü ve çevresindeki diğer elit mezarlar, Roma öncesi Trakya’nın siyasi gücünü, sanat anlayışını ve gömü geleneklerini gözler önüne serdi.
Arkeologlar Daniela Agre ve Deyan Dichev, bölgede yalnızca üç ay süren çalışmalarda üç farklı tümülüs, Orta Çağ yerleşim kalıntıları ve kutsal alan izleri tespit etti. Ancak asıl dikkat çeken, atıyla birlikte gömülmüş aristokrat savaşçıya ait üçüncü tümülüstü.
Trakya’da Tümülüs Kültürü
Trakya coğrafyası, antik çağlardan beri höyük tipi mezar yapılarıyla ünlüdür. Tümülüsler, genellikle soyluların veya önemli savaşçıların gömüldüğü, toprak yığınlarıyla örtülen anıtsal mezar alanlarıdır. Bu yapıların içinde değerli eşyalar, silahlar, takılar ve bazen de ölen kişinin atı yer alır.
Hellenistik dönemde (MÖ 4.–1. yüzyıllar), Trakya tümülüsleri yalnızca bir mezar değil, aynı zamanda statü ve güç göstergesiydi. Bir hükümdar veya aristokrat için tümülüs, ölümden sonra bile topluma “ben kimdim” mesajı vermenin bir yoluydu.
Evrenin derinliklerinde keşfedilen her yeni gökcismi, bildiklerimizi altüst edebiliyor. Son günlerde dikkatleri üzerine çeken Gaia BH3 adlı kara delik de Read more
Giderek daha fazla genç, evlilikten uzaklaşıyor. Anne-babalık rolleri zayıflıyor, kuşaklar arası bağlar kopuyor. Türkiye’de doğurganlık hızı, ilk kez nüfusun kendini Read more
Üst Düzey Bir Soylunun Mezarı
Kazı ekibinin bulduğu ilk tümülüs, MÖ 2. yüzyıla tarihleniyor. Bu mezarda, ölen kişinin yakılmış kalıntılarının yanında savaş atının kemikleri bulundu. Trak soylularının gömü ritüellerine göre, sadık savaş atı sahibinin ölümünde de yanında olurdu.
Mezardaki eşyalar:
- Sapları altın kaplı, yarı değerli taşlarla süslü kılıçlar
- Bronz mızrak uçları ve kalkanlar
- Olağanüstü işçilikte takılar
- Kabzası altın ve değerli taşlarla bezeli tören hançeri
- Atın koşum takımlarında altın, gümüş ve bronz süslemeler
Agre’ye göre, bu parçaların kalitesi, mezar eşyalarının ya Trakya kraliyet saraylarının atölyelerinde ya da seyyar Hellenistik ustalar tarafından yapıldığını gösteriyor.
Soylu Bir Kadının Mezarı ve Kutsal Alan
İkinci tümülüs, 2. yüzyılın başlarına tarihleniyor. Mezarın sahibi genç bir kadındı ve yanında olağanüstü zenginlikte eşyalar bulunuyordu:
- İki çift iyi korunmuş deri ayakkabı
- Altın ve gümüş levhalarla kaplı ahşap sandık
- Cam, bronz ve kehribardan yapılmış onlarca obje
Yakınlardaki ritüel çukurunda, farklı şehir devletleri ve krallar tarafından basılmış sikkeler bulundu. Bu, alanın uzun süre hac merkezi veya ticaret noktası olarak kullanıldığını gösteriyor.
Atıyla Birlikte Gömülmüş Trakya Savaşçı Tümülüsü
Üçüncü tümülüs, ilk mezardan sadece 60 metre ötede bulundu. Bu mezar, 35–40 yaşlarında aristokrat bir savaşçıya aitti. Trakya savaşçı tümülüsü olmasının en önemli sebebi, savaşçının sadık atıyla birlikte gömülmüş olmasıydı.
Atın koşum takımları, altın kaplama bronz süslemelerle donatılmıştı. En dikkat çekici parça, Herakles’in dev Antaios’u yendiği sahneyi betimleyen gemlik alınlığıydı. Bu eser, Hellenistik sanatın tüm ihtişamını yansıtıyor; kas gerginlikleri, yüz ifadeleri ve sahnenin dinamizmi olağanüstüydü.
Dichev, bu parçanın yerel üretim olmadığını, muhtemelen Pergamon veya İskenderiye’deki üst düzey bir atölyeden ithal edildiğini belirtiyor.
Politik ve Kültürel Önemi
Bu üç tümülüsün birbirine yakın olması, Kapitan Petko Voyvoda’nın MÖ 2. ve 1. yüzyıllarda bir hanedan merkezi olduğunu düşündürüyor. Ortaçağ arkeoloğu Vladimir Staykov, buranın planlı bir ritüel ve mezarlık kompleksi olduğuna inanıyor.
Agre ise bu alanın, bağımsız Trak dünyası ile Roma Trakya eyaleti arasındaki geçişi anlamamız için “anahtar rol” oynayabileceğini söylüyor.
Benzer Tümülüslerle Karşılaştırma
Bu alan, korunma durumu ve çeşitliliği açısından Kazanlık ve Sveshtari gibi ünlü Trakya mezarlık alanlarıyla kıyaslanıyor. Ancak buradaki buluntuların hem Hellenistik hem yerel Trak kültürünü aynı anda yansıtması, onu benzersiz kılıyor.
Açık Hava Müzesi Fikri
Arkeologlar, bu alanın yalnızca kapalı müzelerde sergilenmesinden ziyade, yerinde korunarak bir açık hava müzesine dönüştürülmesi gerektiğini savunuyor. Böylece ziyaretçiler, hem mezarların mimarisini hem de bölgenin doğal yapısını bir arada görebilecek.
Trakya savaşçı tümülüsü keşfi, antik dönemin askeri, sanatsal ve kültürel yönlerini bir arada sunuyor. Atıyla birlikte gömülen aristokrat savaşçı, Hellenistik sanatın en görkemli eserlerinden biriyle tarihe kazındı.
SSS
1. Trakya savaşçı tümülüsü nedir?
Trakya savaşçı tümülüsü, genellikle aristokrat veya askeri liderlerin gömüldüğü, değerli eşyalar ve bazen de atlarla birlikte yapılan höyük tipi mezarlardır.
2. Bu keşif neden önemli?
Bölgenin Roma öncesi siyasi yapısını anlamamıza, Hellenistik dönemdeki kültürel etkileşimleri incelememize ve Trakya elitinin yaşam tarzını öğrenmemize yardımcı oluyor.
3. Eserler nerede sergilenecek?
Buluntuların bir kısmı Sofya’daki Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde sergilenecek.
💬 Siz bu alanın açık hava müzesine dönüştürülmesi fikrine katılıyor musunuz? Yorumlarınızı bizimle paylaşın.
